IZ ISTORIJE NOVOG SADA: U jednoj od najstarijih kuća nalazila se kafana "Dvanaest apostola"

Nekadašnja kafana "Dvanaest apostola" nalazila se u kući u Ulici Nikole Pašića 15. Nepoznata je godina izgradnje i ime projektanta. O kući je pisano kao o jednom od najstarijih objekata u gradu, a sačuvana konstrukcija i mnogi elementi upućuju na osamnaesti ili najkasnije početak devetnaestog veka, dakle na vreme kada je na ovim prostorima došlo do preklapanja baroknog i klasicističkog stila.

Danas je ovde optičarska radnja.

Spratna kuća zauzima parcelu na ugu ulica Nikole Pašića i Grozde Gajšin. Ulični, najstariji deo, autentično je sačuvan. Na glavnoj fasadi su tri ose pravougaonih otvora i zidani balkon sa balusterima na središtu sprata. Prozor sprata, pri uglu, je tradicionalni kibic fenster, a nad svim prozorima su jednostavni, malo naglašeni, arhitravni frontoni. Ispod donje  kote balkona , širinom obe vidljive fasade, "teče" jednostavan kordonski venac.

U prostoru prizemlja, koje je pod svodovima složenog konstruktivnog sklopa, tradicionalno je uvek bila kafana (popularni "Šaran"), a 2017. godine se uselila optičarska  radnja.

Od svodova najuočljiviji su krstasti  i koritasti, sa i bez rukavaca, podržani na više mesta lukovima.

Do Drugog svetskog rata u ovom prostoru se nalazila kafana "Dvanaest apostola" u kojoj su, prema sećanju stanovnika ove ulice, Stevana Simića, na zidovima bile slikane figure  apostola i kompozicija "Tajna večera".

Na kući je, uz stariji ulični deo, uočljiva i druga faza gradnje u dvorištu kojom je formiran  arhitektonski blok  ćirilićnog slova П sa malim dvorištem  postavljenim ka ulici Grozde Gajšin.

U prizemlju srednjeg dvorišnog krila  je arkada  sa dva široka luka koje nose jaki zidani stupci. Na dvorišnoj fasadi uličnog dela kuće je ulaz za podrum sa dobro očuvanim, originalnim, starim gvozdenim krilima, na kojima su aplicirani četvorolatični cvetovi. Na ovom delu kuće vredni su, na prozorima prizemlja izvorno sačuvani, teški giteri od kovanog gvožđa, talasasto oblikovani i u dijagonalnom sklopu.

Preuzeto iz knjige: Novi Sad od kuće do kuće, autora Donke Stančić u izdanju Studija Bečkerek